Causir Tarba

Tà tots, qu’ei ua destinacion de bon júnher dab mantuas possibilitats : que’s troba a 154 q. de Tolosa, a 147 de Baiona, 72 a capsús d’Aush e a 23 q. a capvath de Lorda. Tarba qu’ei tot pròshe de la Mar Grana (1 òra e meja), 2 òras e meja de la Mediterranea e 35 minutas de las estacions pirenencas d’esqui.

• En avion : L’aeropòrt de Tarba-Lorda-Pireneas, qu’ei servit per HOP de qui assegura tres ligasons per dia e duas pendent la dimenjada dab Paris-Orly ? La companhia RYANAIR qu’arreliga TLP dab Londra- Stanted e tanben Londra dab Milan. Aqueth aeropòrt que prepausa tanben ligasons sasonèras a l’arribar o a destinacion de las mes granas vilas euròpeas
• En tren : Lo TGV que hè mantuns còps per dia lo ligam dab la gara de Paris Montparnassa en sheis òras. Qu’òm arriba a Bordèu en 3 òras. E tot aquò qu’ei completat dab los TER de qui perméten escambis deus hòrts dab Tolosa, Pau e la Còsta Basca. Aqueths TER que perméten tanben d’arribar a Paris Austerlitz shens cambiament..
• En autò : Tarba qu’ei servida per l’autòrota A64 de qui, de cap a Tolosa, permet d’anar a Lanamezan o Capvèrn. En direccion de Baiona, qu’òm pòt anar a Pau per l’A 64 mès tanben dab la RD 817.

... e per l’importància de halas e plaças marcadalas ( lo Marcadiu) desbocats de l’agricultura locau, Tarba qu’ei ua vila gastronomica.

• La mongeta tarbesa Qu’ei la Jòja gastronomica, originari d’America latina e arribada au sègle XVIII dens la valea de l’Ador. Entà cultivar-la, la  tèrra que deu respóner a  critèris plan rigorós.  Que cau tanben semiar lo grans a datas precisas tà ave rua recòlta de las bonas. Tà las amassar, lo trabalh que’s hè solament a la man, còssa per còssa. Lo Label Arroi obtengut en 1997 e ua IGP dempuish 2000, que garanteishen un plan bon nivèu de qualitat.
• Lo vin de Madiran : Que hè partida d’aquera mosaïca deus terradors vinhatèrs deu Sud-Oèst. La cultura de la vinha que data deu sègle XI, au moment aon estó fondada l’Abadia de Madiran per monges benedictans. Aqueth vin qu’estó tot viste conegut e famus dab los peregrins de Compostèla qui’u descobrivan au passar dens la region.
• Lo pòrc negre de Bigòrra. Qu’ei ua raça plan anciana sauvada de la disparicion en 1981. Aqueth produit d’excepcion que demanda condicions d’eslevatge en plen aire tà arrespèctar las exigéncias d’aquera raça pura. Que cau tanben un saber-hèr tradicionau. Après 14 meses de suenhs atentius, e un afinatge naturau de 18 meses minimum, lo pòrc negre de Bigòrra que balha un camalhon de prumèra qualitat, vertadèr bonur taus gormets.
• La còca a la bròca : Qu’ei ua còca plan fina, de qui la gost deu huec de boès. Que demanda ua chemineia entà la fabricacion, en pr’amor que’s còd a la bròca, davant lo huec e au dessús de la brasa. Lo còne qu’ei arrosat a petits drins dab la pasta tà aver espessors successivas. Au cap de mantuas òras de trabalh, que balha ua còca conica.
• Lo fromatge de las Pireneas : craba, vaca, aulha, o mixte ( vaca-aulha) que podetz causir !!Fromatge fermièr, lo mes sovent motlat a la man, qu’ei salat e afinat en ua cava fresca.
• Lo moton de Baretgas- Gavarnia : Aquera carn, qu’ei d’ua qualitat excepcionau. Per aquò que cau l’arrespèct de las tradicions de qui tenguen compte lo mes possible deu meilòc naturau e deus saber-hèr adaptats au relhèu montanhós e un climat rude. Dempuish sègles e sègles, l’òmi e la Natura que’s son apariats sus aquera tèrra de pastoralisme e de vita.